Cannabis (hasj en wiet)

Hasj en wiet komen van de vrouwelijke cannabisplant en worden ook weleens cannabis of hennep genoemd. Wiet is de gedroogde bloem van de plant en hasj is de samengeperste hars van die bloem. In deze plant zitten twee verschillende belangrijke stoffen: THC en CBD. THC heeft als eigenschap dat het een vrolijk en high gevoel geeft. CBD daarentegen heeft de eigenschap om THC deels af te zwakken of zelfs op te heffen.

Gebruikers roken de hasj of wiet vaak samen met tabak in een lang vloeitje. Het roken van de hasj of wiet gebeurt vaak in een coffeeshop of thuis. Soms wordt hasj of wiet ook verwerkt in eten (spacecake). Voorbeelden van andere methoden van gebruik zijn: via een vernevelaar (vooral bij medicinale cannabis), bongo, waterpijp, hasjpijpje.

Andere namen voor wiet, hasj of een joint zijn:

• Wiet: marihuana, weed, nederwiet, skunk, haze, ganja, grass
• Hasj: stuff, dope, shit, hasjiesj
• Joint: djonko, stickie, big stick, snaak, pinto, pretsigaret, blowtje, spliff, blunt (joint gemaakt met een sigaar), toeter, skaffa en er zijn er ongetwijfeld nog veel meer.

Vooral onder jongeren en jongvolwassenen komt cannabisgebruik veel voor. Cannabis en hasj worden vaak gebruikt om een vrolijk en ontspannen gevoel te krijgen. Onder invloed zijn van deze drug wordt ‘stoned’ of ‘high’ genoemd. De gebruiker voelt zich (s)loom en de wereld ziet er even heel anders uit.

De een blowt dagelijks, de ander blowt alleen in het weekend of een keer in de maand. Sommige mensen gaan in hun eentje blowen om onrust of problemen te bestrijden. Het gebruik kan dan uit de hand lopen.

Wat is veel? En wat is vaak? Er zijn geen duidelijke richtlijnen te geven over wat nou echt te veel is. Als je bijvoorbeeld iedere dag drie joints zou roken, dan kan hiervan gezegd worden dat dit te veel is. Je loopt dan het risico afhankelijk te worden van cannabis, of misschien ben je dat al.

Het is wel goed te bepalen wanneer sprake is van afhankelijkheid. Afhankelijk zijn zegt echter weinig over de hoeveelheid die je blowt.

Misschien heb je zelf wel eens het idee dat je minder wilt blowen. Of misschien vind je helemaal niet dat je te veel blowt. Er wordt onderscheid gemaakt tussen vijf vormen van cannabisgebruik:

1. Experimenteel gebruik
   Experimenteergedrag hoort bij jonge mensen. Sommige jongeren experimenteren onder andere met softdrugs en alcohol. Maar dit doet niet iedereen. De een voelt meer behoefte om te experimenteren dan de ander. Dit hoort bij het volwassen worden.
2. Sociaal gebruik
   Wanneer je af en toe blowt en dit weet in te passen in jouw leven zonder dat je hierdoor problemen krijgt of anderen in de problemen brengt, dan bent je een sociaal gebruiker.
3. Probleemgebruik
   Wanneer cannabis een steeds grotere rol in jouw leven gaat spelen en je gebruikt het bijvoorbeeld om je lekkerder te voelen, spanningen en onlust te verdrijven, dan kan er sprake zijn van probleemgebruik. In zo’n geval gebruik je waarschijnlijk een aantal malen per week tot dagelijks.
4. Misbruik
   In geval van misbruik heeft je cannabisgebruik ervoor gezorgd dat je problemen kreeg met de politie, vrienden, partner, ouders en/of je werk. Daarnaast kan het zijn dat je wel eens onder invloed van cannabis autorijdt.
5. Afhankelijkheid
   Wanneer je afhankelijk bent van cannabis, dan wordt vrijwel je hele leven door het gebruik van cannabis beheerst. Je merkt negatieve gevolgen op lichamelijk, psychisch en sociaal gebied.

Wat voor een gebruiker ben jij?

Wat je kiest, beslis je uiteindelijk zelf. Het is belangrijk dat je achter je keuze staat: dat vergroot de kans op succes. In beide gevallen kun je je in ieder geval aanmelden voor een (internet)behandeling. Je hoeft namelijk niet meteen te beslissen en kunt een keuze maken met behulp van je hulpverlener.

Er is geen pasklaar antwoord op de vraag wat gemakkelijker is: stoppen met gebruik of minderen. Soms is het wel eenvoudiger om eerst een periode – bijvoorbeeld drie maanden – helemaal niet te blowen. Daarmee raak je namelijk die ingesleten gewoonte kwijt.

Het is ook niet zomaar te zeggen wat de beste manier is. Wanneer je direct medisch gevaar loopt als je cannabis gebruikt dan is de keuze duidelijk: stoppen.

Hasj en wiet maken iemand high of stoned. Dit betekent dat de gebruiker zich meer ontspannen, rustig en sloom voelt. De spieren ontspannen zich en gebruikers kunnen een lachkick krijgen. Daarnaast kan eten lekkerder smaken en muziek beter klinken.

Maar van hasj en wiet kun je ook angstig of paniekerig worden. Dit gebeurt sneller als iemand al angstig is, te veel gebruikt of onervaren is. De kans op angst en paniek is ook groter als iemand wiet rookt dan wanneer hij hasj rookt.

De effecten zijn bij het roken maximaal 4 tot 6 uur merkbaar.

In wat voor stemming je bent, maar ook hoe je je voelt en de plek waar je een middel gebruikt kunnen invloed hebben op het effect dat cannabis op je zal hebben. Ook persoonlijke factoren spelen een rol. De ene persoon raakt bijvoorbeeld snel geïrriteerd door een middel, terwijl de andere persoon juist heel rustig wordt. Ieder lichaam, ieder mens, maar ook iedere situatie is immers anders.

Bij het gebruiken van hasj of wiet gebeurt meestal het volgende:

Lichamelijk

• Spieren ontspannen zich (het lichaam voelt ‘zwaar’)
• Vermoeidheid
• Droge mond
• Versnelde hartslag
• De gebruiker krijgt rode ogen.
• Versterkte eetlust
• Misselijkheid

Geestelijk

• Ontspanning
• Vermindering van stress
• Geluid klinkt anders
• De omgeving ziet er anders uit
• Het geheugen werkt minder goed
• De fantasie wordt sterker,
• Soms: angst of paniek
• Er ontstaat een ‘lachkick’ of een ‘vreetkick’
• De concentratie wordt minder

THC is verantwoordelijk voor het grootste deel van de psychoactieve werking van hasj en wiet. CBD (cannabidiol) is een andere belangrijke cannabinoïde. Wat betreft de dosering is het dus van belang hoeveel THC en CBD er in de hasj of wiet zit. Als er veel THC in zit en weinig CBD heb je meer kans op angstige en onrustige gevoelens. Op het plantje staat niet geschreven wat er precies in zit. Wel weten we dat de concentratie en verhouding THC en CBD nogal kan verschillen en dat de THC waarden in Nederlandse hasj en wiet vaak veel hoger zijn dan die in buitenlandse hasj en wiet.

Ja, dat kan. Bij het roken van wiet komt, net als bij het roken van tabak, teer en koolmonoxide vrij. Teer kan de stembanden aantasten. Bij blijvende heesheid is het verstandig om je huisarts te raadplegen.

Het slijm dat door het roken wordt veroorzaakt, hoopt zich op in je keel. Het kan je stembanden alleen passeren door te hoesten. Je stembanden raken hierdoor geïrriteerd waardoor de slijmvliezen opzwellen. Het weefsel van de stembanden is dan verdikt. De normale trilling van de stembanden wordt belemmerd en de helderheid van je stem is verdwenen.

Ook kan roken tot een chronische verdikking van de stembanden leiden. Onder het slijmvlies van de stembanden hoopt zich dan weefselvocht op. De stembanden kunnen daardoor moeilijker trillen. Met name de hogere tonen geven dan problemen. De stem klinkt monotoon en hees.

Tevens kan zich een poliep vormen op de stemband. Er ontstaat een beperkte verdikking en ook hierdoor kan je stem hees klinken.

Het goede nieuws is dat de slijmvliezen zich kunnen herstellen als ze niet langer door rook geïrriteerd worden.

Meeblowen is schadelijk omdat je (net zoals bij tabak) van hasj en wiet ook teer en koolmonoxide binnenkrijgt. Uiteraard is dit wel minder dan bij zelf roken. Ter vergelijking wordt wel gezegd dat het 40 uur samenzijn met iemand die continu sigaretten rookt, te vergelijken is met het roken van 5 sigaretten.

Als je in een omgeving bent waarin wordt geblowd, dan rook je in feite mee doordat je bij het ademen de vrijgekomen rook binnenkrijgt. Net als bij het meeroken van tabak, is het meeroken van wiet of hasj schadelijk voor de longen.

De rook van hasj bevat naast THC ook koolmonoxide en teer. Wordt hasj of wiet met tabak vermengd, dan bevat de rook ook nog nicotine. Waarschijnlijk zijn de hoeveelheden THC en nicotine te gering om een psychisch effect te veroorzaken. Maar de hoeveelheden teer en koolmonoxide die je inademt kunnen op den duur wel lichamelijke schade aanrichten. Dat komt omdat teer schadelijk is voor de longen en koolmonoxide de zuurstof in het bloed verdringt waardoor organen minder zuurstof krijgen.

Er zijn dus redenen om aan anderen te vragen niet te blowen in je nabijheid en hier duidelijke afspraken over te maken.

Nee, cannabis is niet van invloed op de stofwisseling. Je valt er dus niet van af.

Cannabis heeft geen stimulerende werking op de stofwisseling. Het heeft daarentegen wel een stimulerend effect op de eetlust. Veel blowers krijgen een ‘vreetkick’ van blowen. Vooral zoete dingen hebben daarbij de voorkeur. Deze behoefte aan zoetigheid treedt meestal binnen een uur na het blowen op. Cannabis wordt zelfs wel eens gebruikt om de eetlust te stimuleren, bijvoorbeeld bij aidspatiënten.

In Nederland wordt cannabis vaak gecombineerd met tabak. Dat heeft onder andere het nadeel dat mensen ook nicotine binnen krijgen. Nicotine heeft een eetlust remmende werking. Door het onderdrukken van de eetlust ga je minder eten en val je af. Probleem bij deze middelen is dat je voor het onderdrukken van de eetlust tolerantie ontwikkelt. Je went eraan. Het afslankeffect is dus op zijn hoogst tijdelijk.

Over het algemeen zorgt cannabis voor een toename in diepe slaap en een afname (of zelfs complete onthouding!) van REM-slaap. De REM-slaap is belangrijk bij het verwerken van emotionele herinneringen en het is de slaapfase waarin we dromen.

Bij frequente gebruikers kunnen angstige gevoelens of geïrriteerdheid optreden omdat ‘s nachts emotionele herinneringen niet goed kunnen worden verwerkt. Wanneer iemand nuchter is, komen deze emoties weer extra hard binnen. Uit onderzoek blijkt dat we emotioneler reageren als we de REM-slaap overslaan en onderzoek bij ratten laat zien dat een gebrek aan REM-slaap zorgt voor agressief gedrag.

Wanneer je als regelmatige gebruiker stopt met cannabis, kan dit ook zorgen voor slaapproblemen en vage, intense dromen omdat de REM-slaap weer terugkomt. Er is dan sprake van een REM-rebound effect: het lijkt erop dat je brein het gebrek aan REM-slaap probeert in te halen nadat je bent gestopt. Dit effect kan een paar dagen tot wel anderhalve maand aanhouden. Dit is vaak een reden voor gebruikers om weer terug te grijpen naar cannabis. Gebruikers raken zo in een vicieuze cirkel: door de ontwikkelde tolerantie van chronische gebruikers moet er steeds meer worden gebruikt om het gewenste effect te bereiken.

Het gebruik van hasj en wiet is nooit zonder risico. Als je geen risico wilt lopen, gebruik dan niet. De volgende tips kunnen het risico van gebruik verkleinen:

• Laat je in de coffeeshop goed voorlichten over de soort, de sterkte en het effect.
• Doe geen tabak in je joint maar gebruik een vaporizer.
• Of kies in ieder geval voor een tabaksvervanger omdat deze geen nicotine bevat (een smartshop kan je hierin adviseren).
• Gebruik een filter om een deel van de schadelijke stoffen die bij verbranding vrij komen tegen te houden.
• Als je niet weet hoe sterk het is, neem dan eerst een klein trekje en wacht 1 à 2 minuten om te kijken hoe het valt, voordat je een volgende trek neemt.
• Diep inhaleren is niet nodig. THC wordt ook bij niet diep inhaleren direct in de longen opgenomen.
• Als je hasj en wiet eet, (bijvoorbeeld in spacecake) wacht dan eerst het effect af. Spacecake kan soms pas na 1 à 2 uur beginnen te werken. Neem niet nog een stuk, want dan krijg je teveel binnen. Bij een lege maag treden de effecten sneller en heftiger op.
• Gebruik met mate: dus niet iedere dag. Als je elke dag blowt, probeer dan eens twee dagen per week niet te blowen om de gewoonte te doorbreken.
• Het gebruik van hasj/wiet is voor jongeren onder de 18 jaar mogelijk extra riskant. De hersenen zijn nog in ontwikkeling en gevoeliger voor de negatieve effecten. Als je toch besluit te blowen, doe het met mate. Kies voor hasj/wiet met een laag THC-gehalte en een hoog CBD-gehalte. Er zijn aanwijzingen dat CBD sommige effecten van THC, zoals acute psychotische symptomen, angst en verslechtering van het geheugen, dempt.
• Gebruik niet op school, tijdens studie of werk. Als je je hersens echt moet gaan gebruiken, bijvoorbeeld voor een tentamen of een lastige opdracht, blow dan minstens twee dagen van tevoren niet.
• Gebruik voor je plezier en niet om problemen weg te blowen. Minder je gebruik of stop ermee wanneer je merkt dat je sociale contacten of prestaties eronder lijden.
• Als psychosen in je familie voorkomen en/of als je merkt dat je door blowen angstig wordt of paranoïde gevoelens krijgt, ben je mogelijk kwetsbaar voor psychische stoornissen. Blow dan niet (meer).
• Gebruik niet als je wel eens last hebt van depressies of angstaanvallen.

• THC (volledig: ∆9-THC, delta-negen-tetrahydrocannabinol) is de werkzame stof in cannabis. Als je cannabis rookt, komt de THC via je longblaasjes in je bloed terecht. Als je cannabis eet (spacecake, hasjkoekjes), wordt het via je maag en darmen afgegeven aan je bloed.
• Vanuit je bloed wordt het verder over je lichaam verdeeld, waaronder de hersenen. Die verdeling gebeurt dankzij de ‘receptoren’ die zich in je zenuwstelsel bevinden. Je zenuwstelsel bevindt zich in je hele lichaam. Receptoren zijn een soort aangrijpingspunten voor stoffen die in je lichaam zitten. Ze zorgen als het ware voor een verdere verwerking van bepaalde stoffen, dus ook voor cannabis.
• Je lichaam heeft ook een aantal ‘cannabisreceptoren’. Die zijn er om bepaalde lichaamseigen stoffen, die op cannabis lijken, te kunnen verwerken. Je hebt deze receptoren ook in je hersenen. Daarnaast komen ze voor in de cellen van je afweersysteem, met name in de milt.
• Door de opname van cannabis in je hersenen en de rest van je lichaam krijg je een stoned en een high gevoel. Waarschijnlijk spelen de lichaamseigen cannabisachtige stoffen een rol in je motoriek (beweging), eten, pijnbeleving en afweer tegen infecties. THC heeft daar dus ook invloed op.

De directe gevolgen van cannabis

• Cannabis heeft een aantal prettige effecten. Die effecten vinden vrijwel alleen op de korte termijn plaats, dus tijdens en direct na het blowen. Maar op de korte termijn kun je ook last krijgen van effecten die onprettig zijn. De meeste onprettige effecten merk je echter pas op de lange termijn, wanneer je regelmatig cannabis gebruikt.
• Wat merk je meteen? Cannabis werkt ontspannend, versterkt gevoelens, je kunt een lachkick en een vreetkick krijgen, je reactie- en concentratievermogen verminderen en er is een verandering in je waarneming. Ook kun je last krijgen van angst, paniek en soms bewustzijnsverlies.
• Wat merkt je later? Je kunt schade aan de luchtwegen krijgen (zoals astma of emfyseem), je kunt kanker krijgen (bij blowen), je kunt last krijgen van prikkelbaarheid, rusteloosheid, slaapproblemen, verminderde eetlust, maagklachten en psychische problemen.

Als cannabis wordt gebruikt, dan schaadt het de gezondheid zowel op psychisch als op lichamelijk vlak. Cannabisgebruik kan tot de volgende risico’s leiden:

Lichamelijk

• Er is een toename van eetlust. Je krijgt dan vooral zin in zoete dingen.
• Je wordt duizelig.
• Je kunt misselijk worden met braken als gevolg.
• Je spieren verslappen, waardoor je armen en benen zwaar gaan aanvoelen. Dit wordt stoned genoemd.
• Je bloeddruk gaat omlaag tijdens het blowen. Echter als je regelmatig blowt, bijvoorbeeld dagelijks, loop je het risico juist een te hoge bloeddruk te krijgen.
• Je krijgt een droge mond.
• Je kunt last krijgen van hoofdpijn.
• Je ogen krijgen een beetje een rode kleur.
• Je hart gaat sneller kloppen.
• Het kan beschadigingen en ontstekingen veroorzaken aan je luchtwegen. Te denken valt aan chronische ziekten als emfyseem, COPD, bronchitis. Kijk bij lichamelijkom meer te lezen over de lichamelijke gevolgen.
• Ook loop je een verhoogd risico op het ontwikkelen van kanker, zoals longkanker, mond- en keelkanker, etc.
• Je kunt last krijgen van vergeetachtigheid. Cannabis verstoort de capaciteit om dingen te kunnen onthouden.

Als cannabis wordt gebruikt, dan schaadt het de gezondheid zowel op psychisch als op lichamelijk vlak. Cannabisgebruik kan tot de volgende risico’s leiden:

Psychisch

• Je stemming wordt versterkt. Als je vrolijk bent, zal dat gevoel versterkt worden, maar wanneer je bijvoorbeeld somber bent, kan dat gevoel ook sterker worden. In het laatste geval is het blowen een onprettige ervaring.
• Je kunt er rustig en ontspannen van worden.
• Je kunt de slappe lach krijgen, de zogenoemde lachkick.
• Je gevoel en besef van tijd zijn anders.
• Je neemt dingen anders waar. Lichamelijke aanraking wordt gevoeliger, je ziet kleuren anders en muziek wordt ook anders waargenomen.
• Je kunt gaan fantaseren.
• Je kunt last krijgen van passiviteit en een lusteloos gevoel. Gevolgen hiervan kunnen zijn dat je in een isolement terecht komt, doordat je het contact verliest met vrienden en familie.
• Je kunt je moeilijker concentreren. Hierdoor kan het op het werk of op school slecht gaan.
  Je leercapaciteiten nemen af.
• Mensen met een psychische stoornis, zoals een depressie of angstklachten, kunnen meer last van hun klachten krijgen.
• Wie als puber geregeld een joint rookt, heeft op latere leeftijd meer kans om schizofreen te worden en/of last te krijgen van psychoses.
• Mensen bij wie psychische klachten in de familie zitten of die door andere redenen gevoelig zijn voor psychische stoornissen, kunnen door cannabisgebruik voor het eerst last krijgen van deze stoornissen.

Als je veel en vaak blowt, bijvoorbeeld dagelijks zo’n drie joints, kun je last krijgen van ontwenningsverschijnselen wanneer je stopt of sterk mindert met blowen. Ontwenningsverschijnselen kunnen forse tegenreacties zijn van het lichaam, omdat er geen THC – de belangrijkste werkzame stof – meer binnenkomt. Die tegenreacties zijn per individu verschillend. Ontwenningsverschijnselen kunnen enkele dagen duren, in sommige gevallen wat langer.

Ontwenningsverschijnselen kunnen zijn:

• Onrust
• Zweten
• Hoofdpijn
• Problemen met inslapen
• Trillen
• Angst
• Gewichtsverlies
• Hitteaanvallen
• Gebrek aan eetlust

Als je stopt met blowen, verdwijnen deze verschijnselen meestal na een aantal dagen tot een week. Problemen met inslapen zullen vaak wat langer aanhouden. Maar ook die problemen zullen afnemen of helemaal verdwijnen. Eventuele gevoelens van angst zullen over het algemeen ook afnemen als je niet meer blowt.

Mocht je bepaalde klachten bij ontwenning niet vertrouwen? Neem bij twijfel altijd contact op met je huisarts.

Als je stopt met blowen is het normaal dat je soms nog trek krijgt in cannabis. Dit gevoel ontstaat doordat je lichaam zich voor gaat bereiden op cannabis in situaties waarin je meestal blowt. Of als je op een andere manier aan het blowen wordt herinnerd.

Om dit te kunnen begrijpen kijken we naar het voorbeeld van het hondje van Pavlov. Pavlov was een onderzoeker die keek naar het gedrag van dieren om het gedrag van mensen beter te begrijpen. Het hondje begon te kwijlen wanneer hij een bak met voer kreeg. Het lichaam van de hond bereidde zich op die manier voor op het verwerken van voedsel. Pavlov liet een bel klinken telkens als het hondje voer kreeg. Na een tijdje was de hond zover dat hij al begon te kwijlen als hij alleen de bel hoorde. Het lichaam maakte zich klaar om het voedsel te verwerken, terwijl er in feite alleen maar een bel ging. Bij mensen werkt dit ook zo.

Het lichaam bereidt zich voor op de komst van cannabis als reactie op bepaalde prikkels. Het gevoel dat dan ontstaat, noemen we trek. Deze prikkels kunnen heel divers zijn: de geur van cannabis, een bepaalde plek of situatie of een bepaald gevoel.

Hoe zit dat bij jou? Wanneer en waardoor ontstaat bij jou trek? Het herkennen en omgaan met trek is dus een belangrijk deel van het leren om te stoppen of minderen met blowen.

Het eerste deel van het aanleren van een nieuwe gewoonte – in dit geval minder of geen cannabis gebruiken – is gericht op het onderzoeken van je gebruik. Het tweede deel is gericht op veranderen.

Om te kunnen veranderen is het dus belangrijk dat je eerst je cannabisgebruik goed kent. Je moet weten wat je persoonlijke risico’s en valkuilen zijn. Dit gaat je eerst onderzoeken:

• Risicosituaties: wanneer loop ik het meeste risico dat ik (overmatig) ga blowen? In welke situaties heb ik vaak zin in cannabis?
• Risicogedachten: waarmee overtuig ik mezelf vaak om te gaan blowen of om meer te gaan blowen dan ik me had voorgenomen?
• Risicogevoelens: in welke stemming heb ik veel zin in cannabis en welke gevoelens wil ik soms ‘wegblowen’?
• Risicogedrag: waarmee houd ik mijn cannabisgebruik in stand?

Als je je risico’s en valkuilen kent, kun je je gewoonte vervolgens doorbreken. Je moet leren voorspellen wanneer je veel zin in cannabis krijgt en wat je in dat geval kunt doen.

Om te kunnen stoppen met (overmatig) blowen is het verstandig om die vaste, ingesleten patronen rondom je gewoonte te veranderen. Een nieuwe gewoonte aanleren kost tijd en aandacht.

Een (internet)behandeling is in grote lijnen hierop gericht. Lukt het je niet om zelfstandig je ongezonde gewoontes te doorbreken? Aarzel dan niet om hulp te zoeken.