Wat is de meest voorkomende stoornis in de forensische zorg? Deze en andere vragen werden gesteld op de reclasseringsdag

Op 8 december 2022 is het eindelijk weer zover: de jaarlijkse reclasseringsdag gaat van start. Na twee jaar stilte vanwege corona komen de teams van Tactus reclassering weer bij elkaar. Locatie is de voormalige Gasfabriek in Deventer. Achter de balie bij binnenkomst zegt Bob: ”Je kan gewoon de zaal inlopen hoor: meteen links zie je bij welke groep je bent ingedeeld.”

In de ruime zaal met hoog plafond en grote ramen waar een levensgrote kerstboom staat, is het al levendig druk. Mensen die naast elkaar zitten en elkaar niet kennen, schudden meteen elkaars hand en stellen zich aan elkaar voor. Zo zal het de hele dag gaan. Een bakje koffie en dan de opening van de dag door Ellen Schleedoorn, divisiemanager Tactus reclassering. Zo fijn dat jullie er allemaal zijn! Laura, Bob, Anje, Judith en Tilde hebben de dag georganiseerd met een mooi programma.

De start is kort in groepen; we maken kennis met elkaar en praten over verbeterpunten. Samenwerking reclassering en forensische verslavingszorg van Tactus, de behoefte aan FACT-achtig werken en aan een duidelijke gemeenschappelijke visie komen aan de orde.  

Daarna is alles gezamenlijk. Eerst is er de drank- en drugsquiz; via de mentimeter gepresenteerd door Gijs van Houwelingen, preventiewerker van Tactus. 
Er zijn vragen over de werking van de verschillende middelen en je kiest uit de antwoorden:  
a. verdovend 
b. stimulerend 
c. waarnemingsveranderend  
d. gecombineerd effect 

Dat is nog best lastig. Bijvoorbeeld:  
Welke werking heeft lachgas?  
De meesten denken verdovend, maar het is een gecombineerd effect.  
 
Een ander voorbeeld:  
Wat is geen gedragsverslaving? 
Roken, gokken, eten of gamen. 
Dat hebben de meesten goed: roken is geen gedragsverslaving. 

En dan: 
Wat is de meest voorkomende stoornis in de forensische zorg? 
a. Persoonlijkheidsstoornissen 
b. Schizofrenie en andere psychotische stoornissen 
c. Aan een middel gebonden stoornis 
d. Stoornissen in de kindertijd 

Je zou denken persoonlijkheidsstoornissen, maar het is aan een middel gebonden stoornis. 
Antwoorden a en c worden ongeveer 50/50 gegeven. Aan het eind van de quiz weten we heel veel meer dan aan het begin J. De winnaars wisten het al wel en worden in het zonnetje gezet. 

De lunchpauze komt met lekkere gezonde broodjes en geroezemoes. Ondertussen maken de teams groepsfoto’s van elkaar onder de kerstboom.  

Losgemaakt en bijgetankt volgt ’s middags voorlichting over EGG; eergerelateerd geweld. Gerard Bresser, teamchef Zorg & Veiligheid bij politie Oost-Nederland geeft de presentatie. Met humor – er mag gelachen worden – en praktijkvoorbeelden houdt hij de aandacht vast op dit beladen onderwerp.  
“Wat komt bij je op als je denkt aan eergerelateerd geweld?” is zijn eerste vraag.  
‘Eer’, ‘wraak’, ‘familie’: vanuit de zaal wordt druk meegedacht en antwoorden geroepen. 
 
De definitie van EGG: 
Elke vorm van geestelijk of lichamelijk geweld gepleegd vanuit een collectieve mentaliteit in een reactie op een (dreiging van) schending van de eer van een man of vrouw en daarmee zijn of haar familie waarvan de buitenwereld op de hoogte is of dreigt te raken. 

Wij mensen denken vaak vanuit ons eigen referentiekader. En dan is risico op veroordelen levensgroot. Sta er eens bij stil of je denkt vanuit Maslow waarin de nadruk ligt op individualiteit, schuld en zelfontplooiing. Of dat je denkt vanuit Pinto waar het gaat over groepsafhankelijkheid, schaamte, groepseer. 

Vraag jezelf ook altijd af wie het potentiële slachtoffer is en wie de familie is. 

Met onderstaande drie vragen kan je risico’s op eergerelateerd geweld snel inschatten: 
1. Komen betrokkenen uit een eercultuur? 
2. Heeft een lid van de familie de eer geschonden of dreigt deze te schenden? 
3. Is de buitenwereld op de hoogte en/of dreigt de buitenwereld op de hoogte raken? 
Zijn de antwoorden hierop ‘ja’, dan is er gevaar op eerherstel middels eergerelateerd geweld. 

Er valt nog zoveel meer te vertellen over dit onderwerp; vraag het Laura van den Brink: L.van.den.Brink@svg.reclassering.nl 

En dan is het tijd voor iets heel anders, namelijk de afsluitende borrel in combinatie met een hapje.