Nicotine

Tabak wordt gemaakt uit de gedroogde bladeren van de tabaksplant (Nicotiana tabacum). De tabaksplant is een eenjarige plant. Een plant kan 18 tot 22 bladeren opleveren. Geoogste bladeren worden eerst gedroogd. De manier van drogen (in de zon of door lucht) bepaalt mede het gehalte aan nicotine en de smaak. Gedroogd bevatten de bladeren 0,6 tot 3% nicotine.

Tabak wordt gerookt als sigaret, pijp of sigaar. Tabak valt onder de genotmiddelen. Het heeft stimulerende eigenschappen.

Als nicotine in het lichaam terecht komt, wordt het snel verspreid door het bloed. De stof komt hierbij ook in de hersenen terecht. Gemiddeld duurt het slechts 7 seconden voordat de nicotine de hersenen bereikt, maar de stof wordt voor het grootste deel ook weer snel afgebroken.

Dat nicotine zo snel wordt opgenomen en weer afgebroken is een van de redenen dat het zo sterk verslavend is.

Download pdf Organen en Roken: wat doet roken met je lichaam?

In tabak zitten ruim 4.000 chemische stoffen, waarvan er zeker 40 kankerverwekkend zijn. De belangrijkste drie stoffen die grote problemen geven zijn: teer, koolmonoxide en nicotine. Risico’s per stof zijn onder andere:

• Teer kan leiden tot bronchitis, longemfyseem, longkanker en keel-, slokdarm- en strottenhoofdkanker.
• Koolmonoxide leidt tot verminderde conditie, aderverkalking, hartklachten (Angina pectoris, hartinfarct), herseninfarct en hersenbloeding.
• Nicotine leidt tot verslaving en een verhoogde bloeddruk.

Tijdens een zwangerschap deel je jouw bloed met jouw ongeboren kind. Wanneer je tijdens een zwangerschap rookt, ontvangt het kind minder bloed vanwege de vernauwing van de bloedvaten door nicotine. In bloed zitten belangrijke voedingsstoffen, waar het kind er dan dus minder van krijgt. Bovendien bevat het bloed minder zuurstof, omdat koolmonoxide er voor zorgt dat er minder ruimte is voor zuurstof. Hierdoor kunnen deze stoffen de groei van het ongeboren kind op een negatieve manier beïnvloeden. Dit kan zich uiten in een laag geboortegewicht, concentratieproblemen en niet goed ontwikkelde lichaamsdelen (zoals een hazenlip en klompvoetjes).

Ook meeroken is schadelijk wanneer je zwanger bent. Het is daarom aan te raden om samen met jouw partner te stoppen met roken.

Het is dus van belang dat je stopt met (mee)roken zodra je weet dat je zwanger bent. Bovendien heb je meer kans om zwanger te worden wanneer je niet rookt. Ook is het sperma van de man beter wanneer hij niet rookt; dit verhoogt de kans op een zwangerschap.

Ook na de bevalling is het belangrijk om het stoppen met roken vol te houden: de baby krijgt via borstvoeding de schadelijke stoffen binnen. Daarbij is meeroken, zeker voor jonge kinderen, ook ongezond.

Het lijkt niet zoveel kwaad te kunnen dat een ander rookt in jouw nabijheid. Maar onderzoek, onder andere van de Nederlandse Gezondheidsraad, wijst anders uit: de kans op longkanker neemt met 20% toe voor meerokers. Daarnaast neemt de kans op hart- en vaatziekten toe met 20 tot 30% voor een meeroker.

Redenen genoeg dus om anderen tegen meeroken te beschermen. Dit geldt voor volwassenen, maar in sterkere mate natuurlijk voor kinderen. Kinderen kunnen nog slechter tegen die schadelijke stoffen: hun longen, ogen, mond, neus en keel lopen extra risico. Het is belangrijk voor kinderen dat ze opgroeien in een rookvrije omgeving en zo weinig mogelijk worden blootgesteld aan de rook van anderen.

De beste tip om jezelf en anderen te beschermen is natuurlijk: stop met roken. Niet alleen bescherm anderen dan tegen de gevolgen van het meeroken, maar bovendien ben je voor kinderen dan ook een goed voorbeeld. Kinderen van rokende ouders hebben een grotere kans om later zelf ook te gaan roken.

Stoppen met roken is moeilijk omdat roken een verslaving is. Door de gewenning ben je lichamelijk en geestelijk afhankelijk van roken. Stoppen met roken is niet alleen lastig vanwege de ontwenningsverschijnselen. Het is ook moeilijk omdat je een nieuwe invulling nodig hebt voor je gewoontes.

Een shisha-pen (ook wel E-shisha, electronic shisha of E-hookah genoemd) is een verdamper in de vorm van een pen die je in allerlei kleuren en smaken kunt krijgen (onder andere cola, kersen, perzik en aardbei). De shisha-pen kun je kopen mét of zonder nicotine. Bij het inhaleren van de waterdampen komt het aroma vrij. De shisha-pen bevat (meestal) geen nicotine of teer, maar wel andere bestanddelen als propyleenglycol, glycerol en glycerinetriacetaat.

Gezondheidsrisico’s

De voornaamste gezondheidsschade bestaat uit irritatie aan de luchtwegen (droge keel, hoesten). Dit kan al optreden na het nemen van één trekje. Effecten na langdurig gebruik kunnen op bais van de beschikbare gegevens van het RIVM nog niet worden ingeschat, mede omdat nog onvoldoende bekend is hoe consumenten de shisha-pen precies gebruiken (o.a. hoe vaak en hoe lang geïnhaleerd wordt) en of consumenten de pen langdurig zullen gebruiken. Het is niet waarschijnlijk dat bij het verdampen van propyleenglycol – een van de stoffen in de pen – kankerverwekkende stoffen vrijkomen.

Naast propyleenglycol bevat een shisha-pen ook glycerol. Ook deze stof kan irritatie van de luchtwegen veroorzaken. Hoe vaker en langduriger je de Shisha-pen gebruikt, des te groter de kans is op nadelige effecten op het luchtwegepitheel.

Verdere gevolgen

Naast de mogelijke gezondheidsrisico’s bootst het gebruik van de pen ook het roken van een sigaret na, er bestaat dus het risico dat het product de stap naar het roken van sigaretten verkleint.

Elektronische-sigaretten of e-sigaretten zijn apparaatjes op batterijen voor het toedienen van nicotine. Ze zijn ontworpen om op een vergelijkbare manier als de ‘gewone’ sigaretten te worden gebruikt. De e-sigaret is bedoeld om rokers snel van nicotine te voorzien zonder hen bloot te stellen aan de vele schadelijke chemicaliën die zich in de ‘gewone’ sigaretten bevinden. Door veel mensen wordt de e-sigaret gebruikt als hulpmiddel om te stoppen met roken.

Gezondheidsrisico’s

De schadelijkheid van de e-sigaret op de lange termijn is nog onbekend. Dit komt omdat de e-sigaret simpelweg nog niet lang genoeg bestaat om er langdurig onderzoek naar te kunnen doen. Er zijn wel steeds meer aanwijzingen dat de e-sigaret ook op korte termijn schade kan veroorzaken, net als de tabakssigaret.

De e-sigaret is schadelijker dan eerst werd gedacht. De damp die ingeademd wordt bij een e-sigaret, kan schade veroorzaken aan de cellen aan de binnenkant van de longen. Deze cellen zorgen ervoor dat het immuunsysteem reageert als er virussen of bacteriën de longen in komen. Ook nemen ze zuurstof op. Deze cellen kunnen minder goed hun werk doen als ze beschadigd zijn. Er kan dan minder zuurstof worden opgenomen. Ook kan het immuunsysteem minder goed reageren op virussen die de longen in komen, zoals het coronavirus.

De hulp bij stoppen met roken gaat niet (meer) ten koste van het eigen risico. Dat betekent dat je elk jaar via de huisarts of een stoppen met roken –coach de hulp vergoed krijgt, en ook de eventuele ondersteunende medicatie.

Wanneer je al bij Tactus in behandeling bent kun je met je behandelaar bespreken dat je ook wilt stoppen met roken, dit wordt vergoed door de zorgverzekeraar.

Het combineren met alcohol en/of tabak kan de kans op het ontstaan van mond- en keelkanker mogelijk vergroten.

Soms wordt alcohol gedronken om slapeloosheid na qat tegen te gaan. Dit kan mogelijk tot problematisch gebruik leiden.

Het combineren van qat met alcohol en andere drugs vergroot de risico’s. Het kan vervelende, onvoorspelbare, en ook gevaarlijke effecten met zich meebrengen. Daarom wordt combineren afgeraden.