Spring naar content

“Als naaste leg je de schuld al gauw bij jezelf: wat heb ik fout gedaan?”

Voor naasten van iemand met een verslaving is het niet altijd even makkelijk. Hoe ga je met de verslaving van je naaste om? Waar kun je je verhaal kwijt en waar kun je hulp vinden? Collega en familie-ervaringsdeskundige Sylvie weet uit eigen ervaring hoe lastig dit is en ondersteunt bij Tactus en Intact Herstel en Zelfhulp andere naasten.

Familie-ervaringsdeskundige Sylvie Spoelstra

Binnen Tactus ben jij de familie-ervaringsdeskundige, wat houdt dat precies in?

“Ik ondersteun andere naasten vanuit mijn eigen ervaringen met verslaving. Door de verslaving van mijn dochter weet ik hoe moeilijk dit voor andere naasten kan zijn. De term naasten is een breed begrip, hier vallen onder andere ouders van, kinderen van, broers en zussen of zelfs werkgevers en vriendengroepen onder. Ik geef ze handvaten om te leren omgaan met de verslaving. Vaak kom je als naaste in niet-helpende of destructieve patronen terecht en helpt het als er iemand met je meekijkt: hoe komt het dat ik vastloop en wat kan ik doen om deze patronen te doorbreken?

Zelf zat ik vroeger ook vast in destructieve patronen: ik was een moeder die, vanuit liefde weliswaar, vol in de controlemodus zat. Ik controleerde haar social media, haar contacten en met wie en waar ze uithing, en vervolgens confronteerde ik haar ermee. Geen helpend gedrag, weet ik nu, maar destijds dacht ik echt dat ik daarmee het juiste deed, ik probeerde haar te beschermen. Anderen hebben mij erop moeten attenderen dat dit niet werkte en dat ik moest leren om de controle los te laten.

Is het voor naasten moeilijk om hun verhaal kwijt te kunnen?

“Absoluut, er komt vaak veel schuld en schaamte bij kijken. Verslaving en alles wat met psychiatrie te maken heeft, daar praat men liever niet over. Juist omdat men dit liever binnen de deuren houdt, blijft er ook veel stil verdriet achter deze deuren verscholen. Ouders moeten bijvoorbeeld op hun tenen lopen en zijn vaak aan het einde van hun latijn omdat ze niet weten hoe ze met de verslaving van hun kind moeten omgaan. Ook cijferen ze zichzelf vaak volledig weg: alles moet wijken om te helpen, al noem ik het liever redden, en om erger te voorkomen. Veel naasten komen uiteindelijk zelf met een hulpvraag in de GGZ terecht.

Voor veel mensen heeft de verslavingszorg een stigma, dat wil je liever buiten de deur houden, maar daar ligt wel de oplossing! Ik wil dan ook zorgen dat naasten sneller en gerichter bij de juiste hulp uitkomen. Zelf ben ik veel te lang doorgegaan, een burn-out gekregen, en daarbij heb ik ook PTSS. Mijn leven en dat van ons gezin was een puinhoop. Mijn dochter was destijds ook meester in het liegen, bedriegen en manipuleren. Ze draaide bijvoorbeeld op haar 15e al alle hulpverleners om haar vinger heen, totdat we bij de gespecialiseerde verslavingszorg terecht kwamen: daar keken ze dwars door haar gedrag heen.

Er is een weg terug mogelijk, een weg naar herstel, zowel voor degenen met de verslaving als ook hun naasten.”

Wat naasten in hun eigen herstelproces kan helpen is onder andere contact met lotgenoten, zoals de zelfhulpgroepen van Intact, het volgen van een training voor naasten “Kracht langs de lijn” en individuele coachingsgesprekken met een familie-ervaringsdeskundige (FED). Je krijgt handvaten om je eigen grenzen aan te gaan geven en om niet-helpende patronen stukje bij beetje los te kunnen laten. Wat voor mij persoonlijk een eyeopener was, is dat er veel overeenkomsten zijn tussen mensen met een verslaving en hun naasten: we zijn vaak grenzeloos, hebben last van schuld en schaamte en zijn terugvalgevoelig voor oud gedrag.”

Hoe heb jij het zelf ervaren om naaste van iemand met een verslaving te zijn?

“Heel zwaar, en vooral ook heel alleen. Je draagt zoveel schuld, schaamte en ballast met je mee. Je legt ook veel bij jezelf neer: wat heb ik fout gedaan, of had ik beter anders kunnen doen? Al die dingen kon ik in de lotgenotengroep met ouders eindelijk kwijt: deze ouders hadden het ook meegemaakt en doorleefd. Er was eindelijk herkenning en erkenning voor alles waar ik mee worstelde, door hen kon ik eindelijk mijn herstelproces inzetten. Ik ben dan ook groot voorstander van het deelnemen aan lotgenotengroepen. Daar begon mijn herstel en uiteindelijk ook mijn levensmissie. Ik voelde: als ik hier doorheen ben, wil ik dit de rest van mijn leven gaan doen. Dit alles is inmiddels zo’n veertien jaar geleden, ik heb de opleiding FED afgerond en werk nu als Familie-ervaringsdeskundige (FED) bij Intact Herstel en Zelfhulp en Tactus.”

Wat wordt er vanuit Tactus aangeboden voor naasten?

“Vanuit Tactus wordt er een mooi stuk ondersteuning geboden, bijvoorbeeld de oudercursussen die worden gegeven door de collega’s van Jeugd en Preventie. Dit biedt ouders een stuk theoretische kennis over verslaving en handvaten hoe hiermee om te gaan. Bij Intact Herstel en Zelfhulp onderbouwen we de theoretische kennis nog eens met ervaringskennis, lotgenotencontact, een interactieve training voor naasten zoals “Kracht langs de lijn“, inloopmomenten voor naasten of individuele coachingsgesprekken. Zo vult alles elkaar goed aan en werken we complementair.”