Forensische verdiepingsdiagnostiek: screening voor een beter advies

Verdiepingsdiagnostiek (VD) is een kort diagnostisch onderzoek met advies over mogelijkheden voor eventuele behandeling. Het is op aanvraag en bestemd voor de adviesrapportage van Verslavingsreclassering en is bedoeld voor forensische cliënten met psychiatrische- en/of verslavingsproblematiek. Angelique Nieuwenhuis, klinisch psycholoog en duaal partner van de forensische poliklinieken (JusTact) van Tactus, legt uit wat verdiepingsdiagnostiek in de forensische verslavingszorg inhoudt.

Angelique: “Deze screening wordt vaak in de P.I. (Lelystad, Zwolle, Zutphen, Arnhem) gedaan. Reclassering moet namelijk aangeven wat nodig is wanneer de cliënt vrijkomt. Is behandeling nodig en zo ja waar, welke en hoelang? Soms vindt het ook plaats op de JusTact poli als het gaat om thuiswonende cliënten.

Hoe gaat het in zijn werk

Reclassering meldt een cliënt aan. De aanvraag komt via de zorgadministratie bij Angelique. Zij beoordeelt of de vraag beantwoord kan worden. Zo ja, dan kijkt ze in de poule wie tijd en ruimte heeft. ‘Binnen de forensische divisie van Tactus hebben we een VD-poule.  De verschillende poli’s werken samen, bijvoorbeeld een regiebehandelaar van Apeldoorn pakt met een basispsycholoog van Zwolle VD op in P.I. Zutphen. De psycholoog in opleiding tot gezondheidszorgpsycholoog (PIOG) doet soms ook mee. Het is een kleine afgebakende opdracht. Er staan 800 minuten voor inclusief indirecte tijd als voorbereiding, reistijd en rapportage.

Je doet veel ervaring op; bekijkt allerlei P.I.’s van binnen. Je ziet mensen met een strafrechtelijk kader die gewoon buiten functioneren.

Het eerste gesprek

Het eerste gesprek komt vanuit de vraagstelling die reclassering heeft ingevuld op het aanvraag- en rapportageformulier. Bv ‘Is er sprake van psychiatrie’ , van verslaving’, van een verstandelijke beperking’. Op het formulier staat ook de noodzakelijke voorinformatie. Het gesprek is altijd met twee behandelaren. Zij vertellen aan de cliënt wat er wordt onderzocht. Zij melden ook dat cliënt het verslag te lezen krijgt alvorens zij het doorsturen. Dit gesprek is vergelijkbaar met een kennismaking zoals bij een intake.

Vragen als ‘Hoe gaat het met jou in de P.I.? Hoe kom je hier terecht? Is er op dit moment nu wij met jou in contact zijn, sprake van problematiek? Is behandeling nodig en zo ja is dat ambulant of klinisch? Wat vind je daar zelf van? Wat heb je al gehad aan trajecten? Wat heeft wel of niet gewerkt?.
Op grond van dit gesprek bepalen we óf en hoeveel testmateriaal we inzetten.

Vervolggesprek

Er komt niet altijd een vervolg. Soms is een vraag goed te beoordelen middels zo’n eerste gesprek. Soms ligt er al de nodige diagnostiek vanuit hulpverlenende instanties en dan kunnen wij het niet over doen. Er moet bepaalde tijd tussen zitten. Wij gebruiken het gewone testmateriaal dat ook in de ggz wordt gebruikt. Is testdiagnostiek nodig, dan gaat basispsycholoog terug om vragenlijsten of testen af te nemen. Bijvoorbeeld naar intelligentie.Als laatste volgt altijd een terugkoppelgesprek met cliënt over wat ons advies is. Het doel is vaak een behandeladvies.

N.B. Niet alle mensen die wij via verdiepingsdiagnostiek screenen hebben een verslavingsprobleem. Het aanmeldbureau werkt landelijk en krijgt allerlei aanvragen binnen, dus het kan ook gaan om een cliënt die nog nooit heeft gebruikt.

Rapportage

Wij rapporteren binnen 4 weken (of bij spoed binnen 2 weken) wat we hebben gevonden en wat we adviseren. Ook als wij de indruk hebben dat de cliënt niet het achterste van zijn tong laat zien. Cliënten mogen medewerking aan verdiepingsdiagnostiek weigeren. Cliënten hebben ook blokkeringsrecht: het rapport kan dan niet worden doorgestuurd. Heel belangrijk is: wij gaan niet over het delict noch over het verband tussen stoornis en delict. Wij doen geen risicotaxatie.