De waterdrinker

Wat is de gedachte van een alcoholist om water in een fles te doen die ooit bestemd was voor alcohol?  Ik stap bij Harm de keuken in, en zie hem voor de geopende koelkast staan met een fles rum in de hand om zijn cola bij te schenken. Hij had mij al zien aankomen, dus ik overviel hem niet. Geen schaamte en dat is prima. Maar wel keiharde ontkenning. “Rum? Nee, water, ik heb water in de fles gedaan om de cola te verdunnen.”

“En die fles die ik in je slaapkamer zie staan. Old captain?” “Ook water”, zegt Harm met pretoogjes die mijn twijfel moet doen smelten. Water met een roestige kleur, stel ik vast. Het komt meer voor, de water-alcoholist. Jarenlang kwam ik bij een vijftiger over de vloer die in zijn woonkamer halve liter blikken met water zat leeg te drinken, terwijl hij zijn frustratie uitbraakte over zijn wietrokende zoon die boven op zijn bed lag te gamen. Elke keer als ik binnenkwam en mijn blik ongewild naar het groene halve liter blik werd getrokken, riep de man al: `Water’. Om dat te bewijzen zette hij het blik direct tegen zijn lippen. Ostentatief genoot hij van deze goddelijke drank uit het groene blikje. Ach, ik kwam niet om hem te betrappen.

Waarom water in blik of fles doen? Ik heb nog nooit een steekhoudend antwoord hierop gekregen. Ik ken wel de gestopte drinker die overstapt op blikjes cola om toch iets in handen te houden. Al was de overstap van een tray halve liters naar 24 blikjes cola ook een zware opgave: het boerde zo op. Toen besloot hij over te stappen op flesjes water. Het was zijn zoektocht naar toch iets drinken, maar dan geen bier meer. Het werd uiteindelijk water uit de kraan.

Terug naar Harm, die met diezelfde pretoogjes vertelt dat het goed gaat en met smaak nipt aan zijn cola. Een discussie aan gaan met een water-alcoholist is zinloos en kansloos. Verslaving wordt weleens de ziekte van de ontkenning genoemd. En iemand uit die ontkenning halen is een hele klus. En ik mag vaststellen dat het soms ook gewoon niet lukt. Ook al pak ik de fles en lees op het etiket “wijn uit 2020”, terwijl mijn cliënte zegt sinds 2019 geen druppel meer gedronken te hebben.

Ja, diezelfde dame bracht ik ooit naar de detox afdeling, een crisisopname. “Wanneer heeft u voor het laatst gedronken”, vroeg de collega. “Een week of zes geleden”. Ik zag mijn collega van de kliniek met een schuin oog naar mij kijken Crisis? Ja, crisis want de hele voorgaande week was het één groot drama. Niet meer eten, alleen maar wijn. Ze had geen dag later opgenomen moeten worden. Maar mevrouw is de rust zelve en drinken, dat heeft ze helemaal onder controle. Lang gelden al gestopt. Ze had op tafel altijd een glas water staan. De ontkenning komt zo ongemerkt de kliniek binnen.

Harrie, een man van middelbare leeftijd, die mij om de dag belt vanuit de kliniek om te vragen of hij niet beter naar huis kan gaan omdat hij een plek bezet houdt, die iemand die het écht nodig heeft veel beter kan gebruiken. Hij is nu al een week gestopt en dat kan hij thuis gewoon volhouden. Hij dronk alleen omdat hij zich verveelde. Nee, een alcoholprobleem, laat staan een verslaving, daar is geen sprake van.

Tot slot breng ik je nog even terug naar Harm. De waterdrinker pur sang. En het gekke is dat je hem ook gelooft omdat hij zo gewend is om alcohol te drinken. Je merkt niks aan zijn gedrag. Geen dubbele tong, geen waggelende tred, en ik zou gaan twijfelen of ik geen corona zou hebben, want ik ruik ook geen alcohol. Harm pakt nog een cola en doet er een scheut water in. Met een glimlach rond zijn mondhoeken neemt hij een slok.