Van oordeel naar herstel — hoe de verslavingszorg volledig veranderde 

Tactus bestaat dit jaar 125 jaar. Stel je voor dat een cliënt uit 1900 vandaag Tactus binnenstapt. Wat hij ziet, zou nauwelijks te bevatten zijn. Niet alleen de computers, behandelgroepen en digitale middelen zouden hem versteld doen staan, maar vooral de manier waarop er naar hem gekeken wordt. Waar hij vroeger werd gezien als iemand met een gebrek aan wilskracht, wordt hij nu benaderd als mens met een aandoening die professionele behandeling en begeleiding verdient.  

In 125 jaar is de verslavingszorg ingrijpend veranderd — en die verandering heeft alles te maken met menselijkheid, kennis en herstel. 

Aan het begin van de twintigste eeuw was “verslaving” geen gangbare term. Het ging vrijwel uitsluitend om alcohol en alcoholisme, en dat werd gezien als moreel falen. De verantwoordelijkheid lag volledig bij de persoon zelf: iemand moest simpelweg stoppen. Nu weten we dat verslaving wordt beïnvloed door genetische, psychische en sociale factoren en vaak een chronisch verloop heeft. Die moderne kijk leidt tot een veel empathischer en ondersteunende benadering, zowel vanuit zorgprofessionals als de maatschappij. 

De zorg is ook veel meer gericht op de individuele persoon. Een behandeltraject begint tegenwoordig met uitgebreid onderzoek naar de achtergrond, psychische gesteldheid en leefomstandigheden van de cliënt. Zo ontstaat een persoonlijk behandelplan: geen standaardoplossing, maar zorg die aansluit bij de behoeften en doelen van de cliënt. Ook is er meer aandacht voor comorbide psychische stoornissen, waarvan we nu weten dat ze vaak hand in hand gaan met verslaving. 

Een ander belangrijk verschil met het verleden is de enorme uitbreiding van behandelopties. Waar vroeger slechts één route naar herstel bestond, is er nu een breed scala van methoden beschikbaar. Denk aan cognitieve gedragstherapie, groepstherapie, gezinstherapie en behandeling met medicatie. In plaats van alleen tijdens de behandeling aandacht te besteden aan herstel, is er nu veel oog voor nazorg en terugvalpreventie. Therapie stopt niet meer bij de laatste afspraak; ondersteuning blijft beschikbaar zolang dat nodig is. 

Ook privacy is een groot aandachtspunt geworden. Waar autoriteiten vroeger eenvoudig cliëntgegevens konden opvragen, worden persoonlijke informatie en medisch dossier tegenwoordig streng beschermd. Vertrouwen en veiligheid vormen de basis van elk behandeltraject binnen Tactus. 

Daarnaast zorgt technologische vooruitgang voor een nieuwe dimensie in herstel. Digitale hulpmiddelen zoals online therapie, mobiele apps en online zelfhulpgroepen maken zorg toegankelijker en flexibeler. Ze kunnen onafhankelijk worden gebruikt of als aanvulling op fysieke behandeling — en vergroten zo de kans op blijvend herstel. 

Een van de meest betekenisvolle veranderingen is de structurele inzet van ervaringsdeskundigen. Mensen die zelf een verslaving of psychische kwetsbaarheid hebben doorgemaakt, ondersteunen nu anderen in hun herstel. Hun persoonlijke ervaring geeft hen het vermogen om te begrijpen wat iemand doormaakt en erkenning en hoop te bieden. Net als andere professionals volgen zij een opleiding en werken zij binnen een professioneel kader. Deze combinatie van ervaringskennis en klinische expertise versterkt de kwaliteit van zorg. 

125 jaar ontwikkeling laat zien hoe ver de verslavingszorg is gekomen. Van veroordeling naar erkenning. Van één behandelpad naar maatwerk. Van schaamte en stilte naar herstelgerichte ondersteuning. Tactus staat vandaag voor modern, mensgericht en hoopvol werken — precies wat elke cliënt verdient.