Ervaringsdeskundigheid in de ambulante detox

Daan Bruijel werkt bijna een jaar als ervaringsdeskundige bij het ambulante detoxteam van Tactus. Ambulante detox is het thuis onder begeleiding stoppen met gebruik. Daan zet zijn eigen ervaring in om anderen te helpen van hun verslaving af te komen. Hij werkt vanuit huis via beeldbellen en was daar zelf al aan gewend.  “Toen ik stopte met drinken, woonde ik in Frankrijk en de ondersteuning ging, in verband met de taal, helemaal via Skype”.

Voor veel cliënten is beeldbellen heel normaal. Corona heeft hier ook aan meegeholpen. “Met beeldbellen heb je altijd afstand én een gevoel van controle dat je het kan uitzetten. En je eigen huis voelt als een soort van veiligheid”.

Als een cliënt geschikt blijkt voor ambulante detox, krijgt Daan een mail van de verpleegkundige van het team. Hij belt cliënt en maakt een afspraak voor een digitaal kennismakingsgesprek. Daarin vertelt hij zijn verhaal en kunnen cliënten herkennen waar zij ook mee zitten. Daan is zeven jaar in herstel. “Ik was al uit mezelf een aantal keer gestopt. Ik had altijd al het gevoel dat ik een hekel aan mezelf had door het drinken. En de laatste jaren begon ik steeds meer te drinken; eigenlijk elke dag. Vooral als ik alleen zat. Steeds meer dingen gingen kapot en ik had geen interesses meer. Ik was alleen maar met de drank bezig en kon nergens anders mee bezig zijn en dat wilde ik wel.”

Het stigma

Als je cliënt bent en je praat met iemand die hetzelfde probleem heeft (gehad) als jijzelf, dan kan dat enorm helpen. Cliënten merken dat je hen begrijpt en verdoezelen minder. Dat verdoezelen heeft vaak te maken met stigma. Stigma heeft twee kanten: naast het stigma dat je voelt van buitenaf is er het stigma dat je bij jezelf voelt. Dat je jezelf heel hard veroordeelt voor je verslaving. Dat je jezelf minacht om wat je doet.

Daarnaast is er de ambivalentie van mensen met een verslaving die moeilijk uit te leggen is. Je gaat heen en weer van ’ik gebruik nooit meer’ tot ‘ik neem er nog één want het maakt toch niets uit’. Er is een verslaafde kant en een kant die wil genezen. Je zit met je verslaving en ergens is een deel dat daar mee door wil gaan. Daan is een groot voorstander van abstinentie. Zijn keuze om helemaal te stoppen met gebruik, legt hij uit aan cliënten. Het is aan cliënten zelf wat ze daarmee doen.

Als je stopt ben je er nog niet. Detox is clean worden, maar er komt nog een heel stuk bij namelijk waarom je eigenlijk bent begonnen met gebruik. Soms moeten er dingen worden verwerkt die je met drank of drugs hebt onderdrukt. De detoxperiode is vaak niet het moment om daar dieper op door te gaan, dat kan daarna komen.

Er zijn altijd dingen mogelijk na je verslaving

“Als ervaringsdeskundige heb je ook een voorbeeldfunctie en laat je zien dat het kan. Ik heb al zeven jaar niet gedronken en het wordt makkelijker, al is het nooit weg. Ik ben gaan studeren, heb twee verslavingsmodules afgerond en nu een vaste baan. Er zijn altijd dingen mogelijk na je verslaving”.

Hoe vaak hij een cliënt spreekt, hangt af van henzelf. Soms is één gesprek voldoende, maar meestal meerdere gesprekken verdeeld over een aantal weken. Hij vraagt cliënt altijd ‘wat heb je nodig, wat werkt voor jou’? De meeste cliënten weten goed wat het beste voor hun werkt. Daarnaast wijst hij cliënten op Intact, het onderdeel van Tactus waar veel ervaringsdeskundigheid is en waar herstelcursussen en zelfhulpgroepen worden gegeven. Daar is ook een 24/7 nummer dat cliënten altijd kunnen bellen om hun hart te luchten.

Daan rapporteert alles via User (elektronisch patiëntendossier) aan zijn collega’s van het ambulante detoxteam. Hij mailt of belt met de betrokken behandelaar of begeleider als het nodig is. Bijvoorbeeld als een cliënt vertelt te hebben gedronken en daarbij ook medicatie slikt.

Een pionier in zijn gebied

Op dit moment is hij de enige ervaringsdeskundige voor de ambulante detox en wordt hij voor alle locaties ingezet. Hij ziet zichzelf als een pionier die niet alleen bijdraagt tot een nieuwe manier van werken maar, ook voor een bredere inzet van ervaringsdeskundigen binnen de organisatie.

Daarbij wil hij verslaving meer bespreekbaar maken. Vroeger in zijn studententijd wisten mensen best dat hij veel dronk, maar werd dat niet tegen hem gezegd. Het zou mooi zijn als mensen gewoon tegen je kunnen zeggen: Jij hebt een probleem, een ziekte en daar is een oplossing voor. En hoe sneller we er bij zijn, hoe minder schade is aangedaan en des makkelijker het op te lossen is.