‘Je moet wel lef hebben, maar dat heeft een systeemtherapeut!’

Systeemtherapie in de Forensische Zorg

Als een systeemtherapeut een aangemelde cliënt spreekt worden hierbij zo nodig ook de naasten betrokken: zoals de partner, kinderen, broer, zus, ouders, buren, vrienden of collega’s. Over en weer hebben ze invloed op elkaars leven en gedrag. Middelengebruik speelt in de verslavingszorg altijd een belangrijke rol.

Centraal staat dan ook de vraag: wat heeft welke betekenis in het systeem? De verslaving heeft natuurlijk betekenis, maar er is veel meer wat betekenis heeft. Liesbeth ten Klooster, systeemtherapeut bij Tactus, vertelt vol passie over haar vak.

“Over het algemeen is het systeem heel erg aan het controleren en aan het vragen als het gaat om verslaving. De verslaving één ding maar het liegen erover, dáár hebben we het veel over tijdens onze gesprekken. Het vertrouwen is vaak weg en de patronen zijn vastgelopen. Het doel van de therapie is om elkaar beter te leren begrijpen en om elkaar positief te kunnen beïnvloeden. In de gesprekken wordt besproken wat ieders positie op dit moment is en wie welke positie wil gaan innemen. Naasten zijn vaak blij als ze betrokken worden bij de behandeling. De verantwoordelijkheid van de verslaving en het gebruik wordt teruggelegd waar het hoort.

Als een cliënt een justitiële maatregel heeft, is er vaak een reclasseringswerker die toezicht houdt; soms bepaalt justitie dat de cliënt moet stoppen met gebruik, maar dat is niet altijd een verplichte maatregel. Veel van deze mensen komen bij ons in behandeling omdat de omgeving vindt dat er wat moet gebeuren. Bewustwording en inzicht in de verslaving is voor deze cliënt dan extra belangrijk. Bijvoorbeeld een vader die gebruikt. Hij wil geen gebruiker zijn omdat hij een goede vader voor zijn kind wil zijn; dat willen alle vaders. Je bespreekt hoe de omgeving beschermd kan worden tegen de verslaving. In de verslavingszorg wordt daarvoor een preventieplan opgesteld.

Muziek, kunst en rollenspelen

Ondanks de schaamte die vaak diep zit, leert de cliënt er tijdens de therapie over praten. De gesprekken moeten wel in een therapiesetting; ik vind het daarbij belangrijk dat het een gezellige, warme plek is waar mensen zich thuis kunnen voelen. Om de gesprekken te ondersteunen gebruiken we soms ook muziek, kunst en rollenspelen, daarin is veel mogelijk. Ik had laatst nog een moeder aan de lijn. Een jaar geleden was het echt een drama in huis met een zoon die gebruikte, waardoor er ook een zwaar verstoorde relatie met de vader was ontstaan. In het gezin wordt nu ervaren dat de verslaving de baas is en de relaties hersteld zijn. Systeemtherapie is dus een prachtig vak en een must in de behandeling.”